WYSŁUCHANIE PUBLICZNE – JEST TO FORMA AKTYWNEGO UDZIAŁU OBYWATELI W PROCESIE TWORZENIA PRAWA, KTÓRA POWINNA BYĆ ZABEZPIECZONA PRZED MANIPULACJĄ ODPOWIEDNIĄ PROCEDURĄ. KAŻDY UCZESTNIK DYSKUSJI POWINIEN MIEĆ TAKIE SAME PRAWA, WARUNKI DO WYPOWIEDZI. CELEM WYSŁUCHANIA PUBLICZNEGO JEST UDZIAŁ OBYWATELI W TWORZENIU PRAWA, PRZEDSTAWIENIE PRZEGLĄDU SZEROKIEJ WIEDZY I BARDZO RÓŻNYCH OPINNI W OMAWIANEJ SPRAWIE. NA KONIEC DYSKUSJI POWINNY BYĆ WYCIĄGNIĘTE WNIOSKI Z NIEJ WYPŁYWAJĄCE.
Według „Wikipedii” ”Publiczne wysłuchanie jest często mylone z konsultacjami społecznymi. Jednak pomiędzy konsultacjami społecznymi a publicznym wysłuchaniem istnieją istotne różnice. W odróżnieniu od konsultacji społecznych publiczne wysłuchanie jest proceduralnie zabezpieczone przed manipulacją. Główne zabezpieczenia to:
1. jawność ? swobodny wstęp zainteresowanych osób i organizacji, obecność mediów, udostępnienie protokołów
2. równe prawa ? podczas publicznego wysłuchiwania znany ekspert, przyjaciel polityków oraz zwykły obywatel z ulicy mają te same prawa (n.p. czas wypowiedzi)
3. szczegółowy protokół ? dokumentuje przebieg dyskusji, oraz zawiera informacje o osobach zabierających głos
4. spisane zasady ? prowadzenia publicznego wysłuchania, które wiążą zarówno uczestników jak i organizatorów publicznego wysłuchania
5. sformułowanie wniosków ? obowiązkiem prowadzącego publiczne wysłuchanie jest krótkie opisanie dyskusji i wypływających z niej wniosków”.
AKTAMI PRAWNYMI, KTÓRE REGULUJĄ W POLSKIM PRAWIE WYSŁUCHANIE PUBLICZNE SĄ:
– 7 lipca 2005 r. O DZIAŁALNOŚCI LOBBINGOWEJ W PROCESIE STANOWIENIA PRAWA. Warto zwrócić uwagę na artykuł 8 ustawy:
”1. Po wniesieniu projektu ustawy do Sejmu może zostać przeprowadzone, na zasadach określonych w regulaminie Sejmu, wysłuchanie publiczne dotyczące tego projektu.
2. Podmiot, który zgłosił zainteresowanie pracami nad projektem ustawy może, na zasadach określonych w regulaminie Sejmu, wziąć udział w wysłuchaniu publicznym dotyczącym tego projektu”.
-U C H W A Ł A Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. REGULAMIN SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Rozdział 1a
WYSŁUCHANIE PUBLICZNE
Art. 70a
1. W odniesieniu do projektu ustawy może zostać przeprowadzone wysłuchanie publiczne.
2. Uchwała w sprawie przeprowadzenia wysłuchania publicznego podejmowana jest przez komisję, do której projekt został skierowany do rozpatrzenia.
3. Uchwała o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego podejmowana jest na pisemny wniosek złożony komisji przez posła.
4. Uchwała o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego może zostać podjęta po zakończeniu pierwszego czytania projektu, a przed rozpoczęciem jego szczegółowego rozpatrywania.
5. Uchwała o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego zawiera w szczególności datę i godzinę przeprowadzenia wysłuchania publicznego. Uchwała oraz informacja dotycząca miejsca przeprowadzenia wysłuchania publicznego podlegają udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu, co najmniej na 14 dni przed dniem wysłuchania publicznego, z zastrzeżeniem ust. 6.
6. W przypadku projektów, o których mowa w art. 71 ust. 1 i art. 105 pkt 1, uchwała oraz informacja dotycząca miejsca przeprowadzenia wysłuchania publicznego podlegają udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu co najmniej na 3 dni przed dniem wysłuchania publicznego. Przepisu art. 70b ust. 1 nie stosuje się.
7. W przypadku zgłoszenia wniosku o odrzucenie projektu ustawy wniosek ten zostaje rozstrzygnięty przed rozstrzygnięciem wniosku o przeprowadzenie wysłuchania publicznego. Wniosek o przeprowadzenie wysłuchania publicznego jest rozstrzygany jedynie w przypadku odrzucenia przez Sejm przedstawionego w sprawozdaniu komisji wniosku o odrzucenie projektu.
Art. 70b
1. Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym dotyczącym projektu ustawy mają podmioty, które po ogłoszeniu projektu w formie druku w trybie określonym w art. 35 ust. 1 zgłosiły do Sejmu, co najmniej na 10 dni przed dniem wysłuchania publicznego, zainteresowanie pracami nad projektem ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym dotyczącym projektu ustawy mają również podmioty, które zgłosiły w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa zainteresowanie pracami nad projektem ustawy.
Art. 70c
1. Zgłoszenie, o którym mowa w art. 70b ust. 1, wnosi się do Marszałka Sejmu na urzędowym formularzu.
2. Zgłoszenie, o którym mowa w art. 70b ust. 1, podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu, z wyjątkiem adresu osoby fizycznej.
3. Podmiot dokonujący zgłoszenia, o którym mowa w art. 70b ust. 1, podaje w zgłoszeniu:
1) imię (imiona) i nazwisko oraz adres osoby uprawnionej do reprezentowania tego podmiotu w pracach nad projektem ustawy,
2) jeżeli występuje na rzecz osoby prawnej – nazwę i siedzibę tej osoby,
3) jeżeli występuje na rzecz podmiotu innego niż osoba prawna – odpowiednio, jego imię i nazwisko oraz adres albo jego nazwę i siedzibę,
4) interes, który w odniesieniu do danej regulacji zamierza chronić, oraz rozwiązanie prawne, o którego uwzględnienie będzie zabiegać.
4. 19) Do zgłoszenia, o którym mowa w art. 70b ust. 1, załącza się:
1) w przypadku gdy podmiot dokonujący zgłoszenia występuje w ramach zawodowej działalności lobbingowej – zaświadczenie albo oświadczenie o wpisie do rejestru podmiotów wykonujących zawodową działalność lobbingową,
2) w przypadku gdy podmiot dokonujący zgłoszenia występuje na rzecz osoby prawnej zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym – wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego albo oświadczenie o wpisie do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, dotyczące tej osoby prawnej.
4a. 20) Składający oświadczenie, o którym mowa w ust. 4 pkt 1 lub 2, jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”.
5. Podmioty, o których mowa w art. 70b ust. 1, które zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem ustawy, mają obowiązek poinformować niezwłocznie Marszałka Sejmu o zmianie danych, o których mowa w ust. 3 i 4. Zgłoszenia zmiany dokonuje się poprzez wypełnienie i wniesienie nowego formularza. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.
6. 21) Zgłoszenie, o którym mowa w art. 70b ust. 1, które nie odpowiada warunkom określonym w ust. 3-4a, uznaje się za bezskuteczne i nie podlega ono udostępnieniu w trybie określonym w ust. 2.
7. Wzór urzędowego formularza, o którym mowa w ust. 1, określa Marszałek Sejmu w drodze zarządzenia. Wzór ten podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu.
Art. 70d
1. Z przyczyn lokalowych lub technicznych prezydium komisji może ograniczyć liczbę podmiotów biorących udział w wysłuchaniu publicznym. Ograniczenie to powinno zostać dokonane w oparciu o uzasadnione kryterium zastosowane jednolicie wobec wszystkich podmiotów. Kryterium może stanowić w szczególności kolejność zgłoszeń.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, informacja o podmiotach dopuszczonych do udziału w wysłuchaniu publicznym podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu co najmniej na 2 dni przed dniem wysłuchania publicznego.
Art. 70e
1. Jeżeli ze względów lokalowych lub technicznych, w szczególności ze względu na liczbę osób chętnych do wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym, nie jest możliwe zorganizowanie wysłuchania publicznego:
1) prezydium komisji może zmienić termin lub miejsce wysłuchania publicznego, podając w Systemie Informacyjnym Sejmu przyczyny tej zmiany oraz nowy termin lub miejsce wysłuchania publicznego,
2) komisja może odwołać wysłuchanie publiczne, podając w Systemie Informacyjnym Sejmu przyczyny odwołania.
2. Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym, którego termin został zmieniony, mają jedynie te podmioty, które uprzednio zgłosiły, na zasadach określonych w art. 70b, zainteresowanie pracami nad projektem ustawy.
Art. 70f
1. Wysłuchanie publiczne odbywa się przed rozpoczęciem szczegółowego rozpatrywania projektu.
2. Wysłuchanie publiczne odbywa się tylko na jednym posiedzeniu komisji.
3. Porządek dzienny posiedzenia komisji, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne, nie może obejmować innych punktów porządku dziennego.
Art. 70g
1. Przewodniczący komisji ustala kolejność oraz czas wystąpień podmiotów, które biorą udział w wysłuchaniu publicznym.
2. Na posiedzeniu, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne, podmiot, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić tylko raz.
3. Przewodniczący komisji może przedłużyć czas wystąpienia podmiotu, o którym mowa w ust. 1.
Art. 70h
1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach przewodniczący komisji może przerwać posiedzenie, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne.
2. O dacie, godzinie i miejscu wznowienia posiedzenia postanawia przewodniczący komisji.
3. Informację o terminie wznowienia posiedzenia podaje przewodniczący komisji na posiedzeniu komisji, o którym mowa w ust. 1, lub umieszcza się ją w Systemie Informacyjnym Sejmu.
Art. 70i
1. 22) Podmiot, który zgłosił zainteresowanie pracami nad projektem ustawy i bierze udział w wysłuchaniu publicznym, może na posiedzeniu, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne, złożyć do protokołu tekst niewygłoszonego na posiedzeniu wystąpienia. Teksty niewygłoszone są oznakowane w protokole w sposób umożliwiający ich odróżnienie od tekstów wygłoszonych.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do podmiotów, które zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem ustawy i nie wzięły udziału w wysłuchaniu publicznym, z tym że złożenie tekstu może nastąpić do dnia wysłuchania publicznego.
Teoretycznie rzecz ujmując w trakcie wysłuchania publicznego z prawdziwego zdarzenia na przykład każdy z nas zwykłych ludzi powinniśmy mieć takie same warunki do wypowiedzenia się i tyle samo czasu do dyspozycji, co jakaś osoba bardzo znana, traktowana jako autorytet w danej dziedzinie. W Polsce w ostatnich latach przy tworzeniu prawa stosowana była procedura wysłuchania publicznego. Uważam jednak, że jest ona bardzo mało znana, zbyt mało środowisk korzysta z możliwości zabierania głosu na etapie tworzenia prawa.
W stronie Dobrowol.org można przeczytać:
”Niech opozycja przekonuje wyborców do konieczności zorganizowania publicznego wysłuchania w ramach procedury sejmowej… a w ostateczności kto powiedział, że wysłuchanie publiczne musi być organizowane w Sejmie? Jeśli opozycja się odważy to niech zorganizuje to wysłuchanie poza Sejmem (…).
Konsultacje społeczne to wygodne dla polityków wentylowanie frustracji i sterowana dyskusja.
Natomiast publiczne wysłuchanie to dyskusja obywateli z władzą zabezpieczona proceduralnie przed manipulacją. Celem tej dyskusji jest pokazanie możliwie pełnego przeglądu wiedzy i opinii obywateli. Obecnie funkcjonujące w Sejmie publiczne wysłuchanie posiada niektóre z potrzebnych zabezpieczeń. Na przykład swój udział w wysłuchaniu publicznym może zgłosić każdy zainteresowany obywatel, a nie tylko kumple polityków.
Niestety nawet najpełniejsza debata publiczna pozostaje bezużyteczna bez poprawnego sformułowania wypływającej z niej wniosków. Obecnie publiczne wysłuchania w Sejmie kończą się bez takiego podsumowania. W jego miejsce otrzymujemy stenogram dyskusji.
Należy to zmienić. Obowiązkiem przewodniczącego komisji, która przeprowadziła wysłuchanie powinno być zwięzłe przedstawienie dyskusji oraz wypływającej z niej wniosków. Dokument ten powinien stanowić część protokołu z przesłuchań. Ponieważ poglądy oraz przynależność polityczna może zaważyć na opisie i formułowaniu wniosków, należy poszczególnym członkom komisji umożliwić zwięzłe przedstawienie swoich uwag do raportu przewodniczącego”.
Uważam, że zamiast użalać się nad sobą, złym systemen prawnym powinniśmy organizować się, rozmawiać, dyskutować, wypracowywać wspólne stanowiska i prezentować je w trakcie procesu legislacyjnego.
Temat wysłuchania publicznego wywołał wczoraj rzecznik PiS Adam Hofman, który sugerował, że wysłuchanie publiczne powinno odbyć się w związku z pracami nad zmianami w systemie emerytalnym.
korzystajmy z naszych konstytucyjnych praw
Uważam, że jest to wręcz konieczność, by dopuścić obywateli do procesu tworzenia prawa w tak ważnej sprawie. Zmian w prawie w innych spraw w większości nie powinniśmy również odpuszczać walkowerem, tak jak to miało miejsce do tej pory.
Barbara Berecka
One Response to Co to jest wysłuchanie publiczne?